امروزه اهمیت بالای حملونقل دریایی به دلیل ایمنی بیشتر ارزانتر بودن به نسبت راههای دیگر حملونقل کالا و همچنین امکان حمل حجم بالای کالا، بر کسی پوشیده نیست .
اما در کنار همهی این مزیتها حملونقل دریایی دارای خطرات و حوادث مختلفی نیز هست که گاه میتواند باعث ایجاد خسارتهای جبرانناپذیری باشد و اشخاص دخیل در یک حملونقل دریایی بایستی برای مقابله با این ریسکها آمادگی لازم را داشته باشند .
بیمهکردن کشتی که قرار است کالا را از طریق دریا حمل کند یکی از این راهکارها است که به طرفین قرارداد این امکان را میدهد که در صورت بروز حوادث غیرمترقبه بتوانند خسارتهای وارده را جبران نمایند .
تاریخچه و جایگاه بیمه دریایی
در اوایل قرن هجدهم تلاشهای بسیاری انجام شد تا شرکتهای بیمه تعاونی برای انجام عملیات بیمهای تأسیس گردند در نتیجهی این تلاشها، در سال ۱۷۲۰ شرکت بیمه «رویال اکسس چنج» و «لندن آشور انس» شکل گرفتند. یکصد سال پس از اولین قانون تدوین شده در زمینه بیمه باربری قانون جدیدی مربوط به بیمه باربری در انگلستان مورداستفاده قرار گرفت که این قانون بعداً بهوسیله رد قانون بیمه باربری سال ۱۹۰۶ جایگزین گردید.
در ادامه به سبب توسعه و گسترش بیمه باربری و پیچیدگیهای خاص این رشته، مؤسسات تخصصی دیگری مانند «انستیتوی بیمهگران لندن»، «اتحادیه بیمهگران لویدز»، «اتحادیه بیمهگران لیورپول»، «اتحادیه نجاتدهندگان» و... در کنار شرکتهای بیمه به وجود آمدند. (دست باز، بیمه کالا، کشتی و هواپیما، بی تا، ۲۸)
بیمههای دریایی به لحاظ قدمت تاریخی و همچنین ارزشی که موضوعات مورد بیمهشان دارند، از اهمیت خاصی برخوردارند. بیمه دریایی، باتوجهبه اینکه حمایت مالی در زمینه خسارات دریایی و حملونقل را فراهم مینماید، به گسترش و بهبود صنعت حملونقل دریایی کمک مینماید.
در مجموعه بیمههای دریایی، رشته بیمههای کشتی (بیمههای شناور) وجود دارد که با اقتباس از مجموعه قوانین دریایی بینالمللی، تجارب دریانوردی، کنوانسیونهای بینالمللی دریایی و اصول بیمه، پوششهای مربوط به کشتی (شناور) را ارائه مینماید.
بیمه حملونقل کالا همچون سایر پدیدههای اجتماعی سیر تکاملی خود را در طول زمان سپری نموده تا به شکل امروزی درآمده است.
در این شکلگیری، عوامل، مراجع و مؤسسات مختلفی نقش مؤثر داشتهاند که معروفترین آنها مؤسسه بیمهگران لندن میباشد. مؤسسه نامبرده شرایط و مقرراتی را تدوین نموده که حاوی مسائل فنی و حقوقی بیمه باربری و حملونقل بوده و در زمینه کشتی و کالا، مبنای صدور بیمهنامه در بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته است.
در بخش بیمهنامههای حملونقل آخرین شرایط، مربوط به سال ۱۹۸۳ میلادی میباشد که به شرایط
C ،B ، A معروف و به ترتیب جایگزین شرایط قدیمی F.P.A ، W.A و ALL RISKS شده است .
(یحیایی ۱۴۰۰: ص ۳)
مجموعه خطرات تحت پوشش کلوز C :
- آتشسوزی یا انفجار
- به گل نشستن، زمینگیرشان، برخورد با کف دریا، غرقشدن یا واژگون شدن کشتی یا شناور
- واژگون شدن یا از راه یا از خط خارجشدن وسیله حمل زمینی
- تصادم یا برخورد کشتی، شناور یا هر وسیله حمل دیگر با هر جسم خارجی بهغیراز آب
- تخلیه کالا در بندر اضطراری
- فداکردن کالا در جریان زیان همگانی
- به دریا انداختن کالا برای سبکسازی
- خسارت همگانی
- مسئولیت مشترک در تصادم
علاوه بر خطرات فوقالاشاره در کلوز C , میتوان با دریافت حق بیمه اضافی خطر عدم تحویل یک بسته کامل کالا طبق کلوز عدم تحویل مؤسسه بیمهگران لندن را تحت پوشش قرار گیرد، این بیمهنامه باتوجهبه خطرات محدود خود جزء بیمهنامههای ارزانقیمت محسوب میگردد که معمولاً" فقط برای برخی کالاها که احتمال خسارتهای جزئی آنها کمتر است به کار میرود .
مجموعه خطرات تحت پوشش کلوز B :
علاوه بر خطرهای تحت پوشش در کلوز C خطرهای دیگری نیز به شرح زیر در این کلوز بیمه میشود:
- زلزله، آتشفشان یا صاعقه
- به دریا افتادن کالا از روی عرشه کشتی
- ورود آب دریا، دریاچه، رودخانه به کشتی، شناور، محفظه کالا، کانتینر یا محل انبار
- تلف کلی هر بسته در کشتی یا شناور و یا تلف کلی هر بسته به علت افتادن در هنگام بارگیری و یا تخلیه کشتی یا شناور
خودپرداخت یا سهم بیمهگذار از خسارت:
در مجموعه شرایط B به علت پوشش خطرات اضافی در ایران ۳% ارزش هر بسته خسارتدیده تحت عنوان خودپرداخت به عهده بیمهگذار است
مجموعه خطرات تحت پوشش کلوز A :
در کلوز A کلیه خطراتی که کالا را تهدید میکند تحت پوشش است در واقع این کلوز یک بیمه تمام خطر است که به جز مواردی که در بیمهنامه استثنا شده است کلیه خسارتهای احتمالی را پرداخت میکند. علاوه بر خطراتی که در کلوز C و B وجود داشت خطرات زیر در پوشش کلوز A بیمه میشود .
-تلفشدن، آسیبدیدن یا هزینه قابلانتساب به سوء عمل ارادی بیمهگذار
- نشست و ریزش عادی، کسری عادی وزن با حجم و یا فرسودگی عادی مورد بیمه
- تلفشدن، آسیب یا هزینه ناشی از کافینبودن یا نامناسببودن بستهبندی یا آمادهسازی کالای مورد بیمه
- تلفشدن، آسیبدیدن یا هزینه به علت عیب ذاتی یا ماهیت کالای مورد بیمه
- تلفشدن، آسیبدیدن یا هزینهای که علت آن تأخیر باشد، حتی اگر این تأخیر ناشی از خطرات بیمه شده باشد.
- تلفشدن، آسیبدیدن یا هزینه ناشی از اعسار یا ورشکستگی مالکان، مدیران، اجارهکنندگان یا گردانندگان کشتی
- تلفشدن، آسیبدیدن یا هزینهای ناشی از کاربرد هر نوع سلاح یا وسیلهای که باانرژی اتمی یا شکست هستهای یا واکنش مشابه دیگر یا نیرو یا ماده پرتوزا باشد.
- عدم قابلیت دریانوردی کشتی یا شناور یا نامناسببودن کشتی یا شناور برای حمل ایمن کالای مورد بیمه
- جنگ، جنگ داخلی، انقلاب، شورش، قیام و یا زد و خوردهای داخلی ناشی از این امور
- توقیف، ضبط، مصادره، تصرف یا اثرات ناشی از این امور یا اثرات ناشی از اقدام به شروع آنها
- اعتصاب، تعطیل محل کار، درگیریهای کارگری، آشوبها و یا اغتشاشات داخلی
- هرگونه عمل تروریستی
استثنائات شرایط سهگانه A, B, C:
در هر سه کلوز A, B, C استثنائات مندرج در بندهای ۴, ۵, ۶ و ۷ یکسان هستند به جز " آسیب عمدی، تخریب عمدی کالای مورد بیمه یا قسمتی از آن توأم با سوءنیت از طرف هر کس بهغیراز بیمهگذار " که در شرایط A پوشش دارد.
مهمترین تفاوت کلوز A با کلوزهای B و C
یکی از مهمترین تفاوتهای کلوز A با کلوزهای B و C این است که در کلوز A شرکت بیمه باید هر نوع خسارتی را جبران کند مگر اینکه بتواند ثابت کند خسارت در نتیجه خطری ایجاد شده که آن خطر در تعهد بیمهنامه نبوده و جزو استثنائات بیمهنامه باربری بوده است. اما در کلوز B و C این خریدار بیمهنامه یا بیمهگذار است که باید ثابت کند خسارت محقق شده ناشی از خطرات تحت پوشش بیمهنامه بوده است .
نتیجهگیری
هر کدام از کلوزهای B - A و C تعدادی از خطرات را تحت پوشش قرار میدهند که در این میان کلوز A بیشترین خطرات و کلوز C کمترین خطرات را تحت پوشش قرار میدهد.
این کلوزها توسط مؤسسه بیمهگران لندن عرضه شده و مربوط به سال ۱۹۸۳ میلادی میباشد، این کلوزها شرایط و مقرراتی را تدوین نموده که حاوی مسائل فنی و حقوقی بیمه باربری و حملونقل بوده و در زمینه کشتی و کالا، مبنای صدور بیمهنامه در بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته است.
برای مشاورهی بیشتر در این زمینه و مسائل حقوقی دیگر می توانید به سایت مشاورین همراه مراجعه فرمایید .
پرسشهای متداول
۱- کلوزهای C ،B ، A در چه سالی و توسط چه موسسهای تدوین شده است؟
سال ۱۹۸۳ میلادی - مؤسسه بیمهگران لندن
۲- کدامیک از کلوزهای C ،B ، A بیشترین سطح پوشش بیمهای را داراست؟
کلوز A بیشترین خطرات را تحت پوشش قرار میدهد .
۳- مهمترین تفاوت کلوز A با کلوزهای B و C در چیست؟
در کلوز A شرکت بیمه باید هر نوع خسارتی را جبران کند مگر اینکه بتواند ثابت کند خسارت در نتیجه خطری ایجاد شده که آن خطر در تعهد بیمهنامه نبوده است. اما در کلوز B و C این بیمهگذار است که باید ثابت کند خسارت محقق شده ناشی از خطرات تحت پوشش بیمهنامه بوده است.
0
