شاید همگی به طنز، این جمله که روانشناسها میگویند: "رفتار و عواطف ما ریشه در کودکی ما دارد" را شنیدهایم. در واقع شخصیت ما انعکاسی از کودکی ماست. روانشناسان دورهای طلایی برای کودک و نوجوان در نظر میگیرند که در این دوره رشد ذهن، روان و جسم صورت میگیرد. بیشترین تغییرات و شکل دهی تا ۷ سالگی است. معمولا صحبت کردن در مورد مشاوره کودک و نوجوان برای والدین ساده نیست، و پدر مادرها دوست ندارند فرزندشان نیاز به مشاوره و درمان داشته باشد. این موضوع باعث میشود که والدین، فرزند خود را نزد درمانگر نبرند و این باعث ایجاد اختلال در بزرگسالی کودک میشود. زیرا درمانهای روانشناسی کودک و نوجوان میتواند زندگی فعلی و آینده کودک را تغییر دهد و باعث رشد و شکوفایی او در آینده شود. نکته مثبت این است که خوشبختانه اختلالات روانی در کودکان و نوجوانان قابل درمان است.
تعریف مشاوره کودک و نوجوان
دورهی کودکی و نوجوانی دوره بسیار حساسی در زندگی فرد است و اگر مشکلی در این دوره بوجود بیاید نباید از آن غفلت کرد و باید هرچه سریع تر به متخصص مراجعه نمود زیرا این مشکلات زمینه ساز مشکلات بزرگتر در بزرگسالی میشوند و ممکن است درمان آن سختتر و زمان برتر باشد. در پاسخ به این پرسش که مشاوره کودک و نوجوان چیست؟ باید بگوییم مشابه مشاوره در بزرگسالان است. یعنی جلسات در فضایی امن برگزار میشود تا در افکار، رفتار و احساسات کودک تغییراتی ایجاد شود. تنها تفاوت بزرگ میان درمان بزرگسالان و کودک درمانی این است که درمانگر در جلسات کودک درمانی، باید اطمینان حاصل کند که کودک اتفاقات را به خوبی درک کرده و این حس که تنها نیست در او بوجود آمده باشد.
جلسات مشاوره کودک میتواند تنها با خود کودک، همراه با والدین کودک و یا با بیش از یک خانواده برگزار شود. به طور خلاصه مشاوره کودک نوعی درمان است برای کودکان و نوجوانانی که یک یا چند بیماری روانی دارند و همچنین به نوجوانانی که دچار تروما شدهاند و محیط خانه برای آنها استرسزا میباشد. بسیاری از مسائلی که این کودکان با آنها روبرو هستند تقلیدی از مسائلی است که بزرگسالان در زندگی روزمره خود با آنها روبرو هستند. موضوعات رایجی مثل اضطراب، افسرگی و ... در مشاوره کودک، درمانگر مشکلات را به بخشهای قابل کنترل تجزیه میکند و کودک میتواند آنها را بهتر درک کند و با آنها کنار بیاید.
مشاوره کودک و نوجوان چه موضوعاتی را شامل میشود؟
مشاوره کودک و نوجوان موضوعات مختلفی را شامل میشود از جمله:
- طلاق یا جدایی (Divorce or separation)
- مرگ عزیزان (Death of a loved one)
- تروما یا آسیب (trauma)
- سوءاستفاده جنسی (Sexual abuse)
- قلدری (Bullying)
- آزار عاطفی (Emotional abuse)
- آزار جسمی (Physical abuse)
- جابه جایی محل زندگی خانواده یا کودک
- سوء مصرف مواد یا اعتیاد در خانواده
- اختلالهای روانی مثل افسردگی نوجوانان و کودکان، اضطراب و وسواس فکری
علاوه بر این، کودک درمانی بر ۵ هدف متمرکز است:
- ایجاد عزت نفس بیشتر در کودکان و نوجوانان
- کمک به بهبود مهارتهای ارتباطی کودک و نوجوان
- تحریک رشد سالم و عادی
- ساخت پشتوانهی عاطفی مناسب
- بهبود واژگان عاطفی
رواندرمانی برای رفع اختلالات و بیماریهای روانی نیز انجام میشود، از جمله:
- اختلال بیش فعالی و نقص توجه
- افسردگی
- اختلال وسواس جبری و اضطراب
- انواع اختلالات خوردن
- خودزنی
به طور خلاصه کودک درمانی از نظر موضوعاتی که شامل میشود و اهداف، بسیار شبیه درمان برای بزرگسالان است، اما تکنیکها و روشهایی که در این مشاوره استفاده میشود متفاوتاند و متناسب با سن کودک و درک او از دنیای اطراف خود بوده و بیشتر با بازی همراه است.
چگونه بفهمیم که کودک و نوجوان ما به مشاوره نیاز دارد
10 نشانه که باید مراقب آنها باشید
گاهی اوقات همیشه مشخص نیست که یک کودک یا نوجوان چه زمانی به مشاوره نیاز دارد. آنها هنوز در حال کشف زندگی و چگونگی کنار آمدن با علائم دردناک مرتبط با تروما، افسردگی، اضطراب، سوء مصرف مواد و اختلالات خوردن هستند. در اینجا به برخی از علائم هشدار دهنده وجود دارد که باید مراقب آنها باشید:
- احساس ناامیدی مداوم
- احساس غمگینی، افسردگی، عصبانیت یا اضطراب
- مشکل در تمرکز
- صحبت در مورد افکار خودزنی، مرگ یا خودکشی
- تغییرات قابل توجه در عادات غذایی
- تغییر رفتار
- زمانی که خود را منزوی میکنند
- افت ناگهانی نمرات
- نوسانات خلقی شدید
- رفتارهای خود ویرانگر
معیار های یک مشاور کودک و نوجوان خوب چیست؟
و اما ما چگونه میتوانیم مشاور خوب برای فرزندمان پیدا کنیم؟ شاید این اصلیترین سوالی باشه که ذهن والدین کودک را درگیر خودش کرده باشد. از طرفی همهی ما میدانیم که هیچ دو کودکی مشابه هم نیستند پس خیلی نمیشود به نقل قولهای دیگران در مورد خودشان اعتماد کرد زیرا ممکن است مشاوری که توانسته مشکل کودک همسایه را حل کند، نتواند مشکل فرزند من را حل کند.
یک روانشناس کودک خوب روانشناسی است که تسلط کامل به امور کودک داشته باشد و تکنیکهای مناسبی را به والدین آموزش دهد که منجر به افزایش رفتار مطلوب کودک و کاهش رفتار نامطلوب او شود. والدین هنگام مواجههی اولیه با مشاور، شکایتهای خود را با لحنهای مختلف و هیجاناتی از قبیل نگرانی و ترس بیان میکنند و به دنبال راه حل هستند. مشاور کودک باید ابتدا اولویت خود را به آرامش رساندن پدر و مادر قرار دهد و علاوه بر دلگرمی دادن، این هیجانات را تجزیه و تحلیل کند.
یک مشاور کودک خوب ابتدا میکوشد که حس اعتماد بین خود و والدین را تقویت کند. با کارهایی از قبیل اینکه شنوندهی خوبی باشد و والدین را به خوبی درک کند و دلسوز آنها باشد، دلسوز کودک باشد و والدین را بابت رفتارهای خوبشان مورد تحسین قرار دهد. ما در اینجا میخواهیم معیارهایی را معرفی کنیم که خانوادهها با سنجیدن آنها بتوانند مشاوری را پیدا کنند که بتواند مشکل آنها و فرزندشان را حل کند.
درگیر کردن والدین در روند درمان: درمانگر باید شما را از روند درمان آگاه سازد و از پیشرفت فرزندتان با خبر کند. همچنین باید شیوههای صحیح رفتار با فرزند و فرزند پروری را به شما آموزش دهد.
ارتباط با افرادی که میتوانند در روند درمان کمک کنند: کودک با آدمهای زیادی در ارتباط است و بسیار دیده شده که کودک با سفارش افرادی مثل معلم به روانشناس ارجاع داده شده است. درمانگر باید با این افراد در ارتباط باشد تا اشراف کامل بر روی رفتارهای کودک داشته باشد.
رعایت فاصله عاطفی مناسب با کودک: یک مشاور خوب ضمن برقراری رابطه خوب و حمایت عاطفی کودک باید به این نکته توجه داشته باشد که این کارها را به نحوی انجام دهد که باعث ایجاد وابستگی بین او و کودک نشود.
اشتیاق درمانگر برای درمان: یکی از مهمترین معیارهایی که باید به آن توجه داشت میزان علاقه و اشتیاق درمانگر به درمان است. به این دلیل که علاقه و اشتیاق درمانگر نقش زیادی در شکلگیری رابطهی میان کودک و مشاور دارد و باعث میشود که کودک از روند درمان لذت ببرد.
رازداری: درمانگر باید بتواند حس اعتمادی بین خودش با والدین و خودش با کودک ایجاد کند که طرفین، بدون هیچ خجالت و احساس شرمی همهی مسائل را با او در میان بگذارند.
تخصص: مهارت و تخصص درمانگر در مواجهه با مسائل مربوط به کودکان لازمهی درمان موثر است. روانشناس کودک و نوجوان باید بداند که در مقابل مشکل کودک چه سوالاتی را بپرسد و چگونه پاسخها را تجزیه و تحلیل کند.
مرکز مشاوره کودک مشاورین همراه زندگی بهتر
مشاوره کودک و نوجوان به طور خاص برای کمک به سلامت روان آنهاست. مشاوره برای کودک و نوجوان میتواند در درمان مشکلات رفتاری آنها بسیار مفید باشد. مشاوره سلامت روان میتواند از تجربه یک بحران سلامت روان در کودک و نوجوان جلوگیری کند و همچنین میتواند به کسانی که نیاز به حمایت بیشتر دارند کمک کند. حال، من شقایق شجاعی بعنوان کارشناس ارشد روانشناسی بالینی و مشاور کودک و نوجوان در مجموعه مشاورین همراه در خدمت شما هستم تا به شما در رفع مشکلات فرزندانتان کمک کنم.
0
