مسائل مربوط به اشتغال و سلامت روان ارتباط نزدیکی با هم دارند. وقتی فردی با ازدست‌دادن شغل مواجه می‌شود، اولین احساسی که تجربه می‌کند افسردگی است که ناشی از ناامیدی و عدم احساس امنیت یک فرد بیکار می‌باشد. رابطه بیکاری و افسردگی رابطه‌ای تنگاتنگ است و اغلب کسانی که بیکار هستند آن را تجربه می‌کنند.
ازدست‌دادن شغل یکی از سخت‌ترین تجربیات زندگی است. برای همه ما شغل چیزی فراتر از یک راه برای کسب درآمد است. کارکردن باعث خلق زندگی هدفمند، مسئولیت‌پذیر و از همه مهم‌تر احساس مهم بودن در فرد می‌شود. هر ساله افراد زیادی به دلایل مختلفی شغل خود را از دست می‌دهند. بعد از مدتی اثرات بیکاری باعث ایجاد اختلالاتی در افکار و رفتار فرد می‌شود. در واقع، وقتی فردی شغل خود را از دست می‌دهد یک خلأ در زندگی او به وجود می‌آید. اگر به‌تازگی شغل خود را از دست داده‌‍اید، دچار سرخوردگی شده‌اید یا نگران افسردگی بیکاری هستید با این مطلب از یاسمن جعفری مشاور خانواده همراه باشید تا با راه‌های مقابله با این نوع افسردگی آشنا شوید.
افسردگی بیکاری چیست؟
انواع مختلفی از افسردگی وجود دارد و افسردگی به دلیل ازدست‌دادن شغل و بیکاری یکی از شایع‌ترین آنها است. این نوع افسردگی حالتی است که فرد با ازدست‌دادن شغل خود دچار اضطراب، سرخوردگی و غم می‌شود. در دنیای صنعتی امروز داشتن شغل و فعالیت کاری یکی از عناصر اصلی تعیین هویت فرد است. بعضاً برای برخی اشخاص ازدست‌دادن شغل به معنای تمام‌شدن زندگیست. اما چرا بسیاری از افراد این‌طور فکر می‌کنند؟ برای پاسخ به این سؤال باید طبیعت ذاتی انسان را بشناسیم. حس مفیدبودن، معاشرت روزانه با همکاران و احساس قدرت و داشتن عامیلت روحیه انسان را تقویت می‌کنند؛ بنابراین، با از دست دادن شغل یکی از بهترین راه‌های تقویت روحیه از بین می‌رود. البته، کارکردن نیز فشار زیادی به مغز وارد می‌کند اما تجربه ثابت کرده فشار کاری به‌مراتب بهتر از فشار حاصل از بیکاری است.
علائم افسردگی بیکاری
اگر نداشتن شغل، احساس مفیدنبودن به فرد بدهد، در درازمدت تبدیل به اختلال خواهد شد. در خانه ماندن بیش از حد و برخورداری از تجربه‌های محدود می‌تواند منجر به افسردگی و اضطراب شود. وقتی که انسان به محدودیت‌های فیزیکی یا اجتماعی برخورد می‌کند و فرصت‌های ارتباط اجتماعی و فعالیت‌های خارج از خانه محدود می‌شود، ممکن است احساس انزوا و ناراحتی روانی افزایش یابد.
افسردگی بیکاری با علائمی مثل پرخوابی یا کم‌خوابی و سایر اختلالات خواب، اختلالات مربوط به اشتها و تغذیه و سایر علائم افسردگی خود را نشان خواهد داد. فردی که دچار افسردگی بیکاری است کم‌کم اشتیاق خود را برای زندگی از دست می‌دهد و خروج از خانه برای او دشوار می‌شود. علاقه خود را به ارتباطات اجتماعی از دست می‌دهد و دوستان خود را از خود دور می‌کند و رفته‌رفته به انزوای سختی دچار خواهد شد. بهتر است پیش از تبدیل‌شدن اضطراب به اختلالی فرساینده از علائم آن جلوگیری کرده و در راستای درمان آن گام بردارید.
در مواجهه با بیکاری در مدت‌زمان طولانی، افراد ممکن است احساس اعتمادبه‌نفس خود را ازدست‌داده و هدفی برای زندگی خود متصور نشوند و امید به زندگی خود را نیز از دست بدهند. جدا از تجربه احساسات منفی ناشی از افسردگی بیکاری دستوپنجه نرم کردن با مسائل اقتصادی ناشی از بیکاری نیز عوارضی طاقت‌فرسا در زندگی افراد خواهند داشت.
درمان افسردگی بیکاری
دستوپنجه نرم کردن با افسردگی بیکاری می‌تواند بسیار دشوار باشد. زمانی که بیکار یا از نظر مالی دچار مشکل هستید، تجربه علائم افسردگی بیکاری غیرمعمول نیست. اگر قبلاً افسردگی را مدیریت کرده‌اید، ممکن است علائم و نشانه‌های خاص خود را بشناسید. اما اگر این اولین‌بار باشد که علائم آن را تجربه میکنید باید دریابید که آیا بیشتر از فراز و نشیب‌های معمول بیکاری است یا افسردگی بیکاری است. یک مطالعه در سال 2015 به دلیل ارتباط نزدیک بین بیکاری و افسردگی در بزرگسالان جوان به نرخ بالای بیکاری در آن زمان به عنوان یک نگرانی بهداشت عمومی اشاره کرد. مدیریت افسردگی بیکاری تمام تلاش شما را می‌طلبد، اما چندین کار اساسی وجود دارد که می‌توانید برای مقابله با افسردگی بیکاری انجام دهید:
برای مراقبت از خود استراحت کنید.
اگر دائماً نگران وضعیت خود هستید و احساس استرس میکنید، سعی کنید متوقف شوید و استراحت کنید. وقتی افسرده هستیم، اغلب به خودمان فضایی برای استراحت نمی‌دهیم. در برخی موارد، استراحت‌نکردن می‌تواند به دلیل بی‌قراری و مشکل در تمرکز باشد که همراه با انواع افسردگی از جمله افسردگی بیکاری است. درحالی‌که استرس گاهی اوقات می‌تواند انگیزه خوبی باشد، استرس شغلی و اضطراب ناشی از بیکاری و بی‌ثباتی مالی می‌تواند به‌سلامت جسمی و روانی شما آسیب برساند. در واقع، استرس بی‌امان، به عملکردهای بدن در طولانی‌مدت آسیب می‌رساند. زمانی را برای مراقبت از خود و انجام کارهایی در زمان استراحت خود اختصاص دهید درست مانند زمانی که یک کار تمام‌وقت داشتید. به‌عنوان‌مثال، می‌توانید سعی کنید ذهن خود را از استرس پاک کنید – حتی برای چند دقیقه – و در بیرون پیاده‌روی کنید یا برنامه تلویزیونی موردعلاقه خود را تماشا کنید. ممکن است به نظر یک اقدام کوچک باشد، شما را به بودن در لحظه حال و فاصله‌گرفتن از افسردگی بیکاری دعوت می‌کند.
خودپنداره و عزت نفس خود را تقویت کنید.
اگر با افسردگی بیکاری زندگی میکنید، گاهی اوقات دیدن ارزش خود دشوار است. اما شما نقاط قوتی دارید و مهم است که آنها را از روزی که مشغول به کار شدید به‌خاطر بسپارید. تمرکز بر نقاط قوت خود به شما کمک می‌کند تا عزتنفس و احساس ارزشمندی خود را افزایش دهید.
خلق و خوی خود را تقویت کنید.
ممکن است درباره اندورفین‌ها زیاد شنیده باشید اینکه چقدر می‌توانند احساس خوبی در شما ایجاد کنند. یکی از علائم افسردگی بیکاری ازدست‌دادن علاقه به چیزهایی است که قبلاً از آن لذت می‌بردید. اگر احساس میکنید سرگرمی‌های فعلی‌تان لبخندی بر لبانتان نمی‌آورد یا احساس رضایت در شما ایجاد نمی‌کند، اکنون زمان آن است که دنبال راه تازه‌ای باشید.
انجام یک سرگرمی که برای شما شادی می‌آورد، انجام ورزش با فشار متوسط و حتی خوردن غذاهایی مانند شکلات تلخ و غذاهای تند، همگی می‌توانند ترشح اندورفین را افزایش داده و خلق‌وخوی شما را بهبود بخشند.
خانه، امور مالی و زمان خود را دوباره سازماندهی کنید.
بسیاری از افراد تحت‌تأثیر محیط خود هستند و بی‌نظمی در محیط شما می‌تواند باعث اختلال در احساسات شما شود. سعی کنید گام‌های کوچکی برای سازماندهی عناصر زندگی خود بردارید که بتوانید امور را مدیریت کنید. در ابتدا یک هدف کوچک و قابل‌کنترل تعیین کنید و پس از تکمیل آن، یک هدف کوچک دیگر تعیین کنید. قبل از اینکه متوجه شوید، آن گام‌های کوچک به یک تغییر واقعی تبدیل می‌شود.
با دیگران ارتباط برقرار کنید.
مطالعه‌ای در سال 2017 نشان می‌دهد که ارتباطات اجتماعی قوی می‌تواند یک شاخص و عامل احتمالی کمک‌کننده برای سلامت کلی فرد باشد. تقویت ارتباطات اجتماعی راه خوبی برای مبارزه با تنهایی و ایجاد جایگاه خود در حلقه‌های اجتماعی است.
جستجوی کمک
شاید فکر میکنید افسردگی بیکاری فقط موقتی است و در صورت یافتن شغل از بین می‌رود که البته اگر علائم افسردگی شما موقعیتی باشد، این احتمال وجود دارد.
اما اگر افسردگی شروع به تسخیر زندگی شما کند یا باعث شود روابط و عملکرد شما تحت‌تأثیر قرار گیرد، نیاز به یک متخصص حوزه سلامت روان دارید. یک برنامه درمانی به‌روز می‌تواند به شما در مدیریت بهتر علائم، خلق‌وخو و توانایی روزانه برای عملکرد کمک کند.
برای ورود مجدد آماده شوید.
با نزدیک‌شدن به تاریخ بازگشتتان به کار، آن تاریخ را در تقویم یادداشت کرده تا بتوانید خودتان را آماده کنید.
اگر هنوز شغلی نیافتید، شما شکست نخورده‌اید بسیاری از افراد در وضعیت مشابهی هستند. مهم این است که تلاش کنید و برای بازگشت به کار و شاغل شدن در خود انگیزه ایجاد کنید.
عوارض افسردگی بیکاری
عوارض و مشکلات ناشی از افسردگی بیکاری در همه ابعاد زندگی قابل‌مشاهده است. با پیشرفت افسردگی ارتباط با فرزندان و همسر دچار مشکلات جدی می‌شود. برای فردی که از صبح تا عصر بیرون از منزل مشغول کار و فعالیت بوده، گذراندن کل روز در خانه غیرقابل تحمل است. در این موقعیت کلافگی فرد زیاد می‌شود و عصبانیت خود را به شکل غلط ابراز می‌کند. کاهش عزتنفس یکی از عوارض اصلی بیکاری است. در چنین موقعیتی دیگر برای خود ارزشی قائل نیستید و احساس پوچی میکنید. علاوه بر این، عوارض جسمی بیکاری نیز مهم هستند. عدم تحرک کافی و خوابیدن زیاد در طول روز باعث افزایش وزن، مشکلات قلبی و تنفسی در فرد می‌شود. همچنین، فکرکردن زیاد باعث ایجاد سردردهای مزمن در فرد می‌شود. از دیگر عوارض این نوع افسردگی در بزرگسالان می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- مشکلات مالی
- روی آوردن به مواد مخدر
- ازدست‌دادن فرصت‌های کاری جدید
- ناامیدی
- خودکشی (در صورت پیشرفت زیاد بیماری)
جمع بندی
همه افراد در مقاطع مختلف زندگی خود سطوحی از غم و اندوه، نگرانی، استرس و تحریک‌پذیری را تجربه می‌کنند. بنابراین به یک متخصص بهداشت روانی آموزش‌دیده برای تمایز بین گزارش‌های معمولی و غیرمعمول نیاز است. در این مقاله سعی شد تا راهکارهایی برای مواجهه با بیکاری ارائه شود؛ اما باید در نظر داشت که اگر افسردگی به‌صورت یک اختلال باشد و عملکرد فرد را دچار مشکل کرده باشد علاوه بر انجام این راهکارها برای درمان اختلال باید از یک متخصص کمک گرفت. کمک همیشه برای کسانی که نیاز دارند در دسترس است. اگر در حال حاضر به دلیل مشکلات بیکاری نیاز به کمک یک روانشناس متخصص دارید می‌توانید از طریق مشاوره رایگان تلفنی با یاسمن جعفری مشاور خانواده در ارتباط باشید.
سؤالات متداول
واکنش افراد در مقابل افسردگی بیکاری چه می‌تواند باشد؟
استرس پنهانی، بی‌خوابی، بدگویی، دلخوری، تغییر منفی در اخلاقیات و….
آیا افسردگی بیکاری دارای علائم جسمانی است؟
بله تنها کاهش اشتها و بی‌خوابی از علائم افسردگی بیکاری است.
آیا افسردگی بیکاری تنها در آقایان است؟
این افسردگی به واسطه بیکاری و از دست دادن شغل ممکن است برای هر فردی اعم از خانم یا آقا در سنین مختلف ایجاد شود.