اضطراب اجتماعی یا هراس اجتماعی یکی از شایعترین مشکلات در بین همه جوامع است. در این مطلب از مجموعه مشاورین همراه زندگی بهتر، ابتدا به سوال اختلال اضطراب اجتماعی چیست پاسخ میدهیم و در ادامه با علائم اضطراب اجتماعی بیشتر آشنا خواهیم شد.
اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟
اختلال اضطراب اجتماعی (Social anxiety disorder) با ترس شدید از موقعیتهای اجتماعی مشخص میشود که در آن فرد ممکن است توسط دیگران مورد موشکافی قرار گیرد. افراد مبتلا به این اختلال در صحبت با مردم، ملاقات با افراد جدید و شرکت در اجتماعات مشکل دارند. آنها از قضاوت دیگران میترسند و حتی با اینکه گاهی درک میکنند که این ترس غیرمنطقی است، اما از غلبه بر این احساس ناتوان هستند.
علائم اضطراب اجتماعی (هراس اجتماعی)
اختلال اضطراب اجتماعی علائم جسمی و رفتاری متفاوتی دارد که اغلب با کمرویی اشتباه گرفته میشود. باید توجه داشت که این اضطراب با کمرویی متفاوت است. کمرویی معمولاً کوتاهمدت بوده و زندگی فرد را مختل نمیکند، اما اضطراب اجتماعی مدوام و فلجکننده است. این اضطراب عملکرد فرد را در مدرسه، محل کار و توسعه روابط شخصی خارج از خانواده مختل میکند؛ چرا که آنها به صورت مداوم علائم شدید عاطفی یا جسمی یا هر دو را تجربه میکنند. در ادامه به توضیح نشانههای رفتاری و جسمی این فوبیا میپردازیم:
نشانههای رفتاری و هیجانی هراس اجتماعی
افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی از نظارت دیگران میترسند و اجتناب میکنند. موضوع اصلی نگرانی در چنین شرایطی در حقیقت این است که فرد میترسد چیزی بگوید یا کاری انجام دهد که منجر به خجالت یا تحقیر شود. این نگرانیها میتوانند چنان برجسته باشند که فرد از بیشتر برخوردهای بین فردی اجتناب کند، یا فقط با ناراحتی شدید چنین شرایطی را تحمل کند. افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی معمولاً هنگام ملاقات با افراد جدید خجالتی بوده، در گروهها ساکت هستند و در محیطهای ناشناخته اجتماعی گوشهگیر میشوند.
نشانههای جسمی فوبیای اجتماعی
همانطور که گفتیم فرد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی از رویارویی با افراد و برقراری ارتباط اجتماعی اجتناب میکند، اما در صورتی که گریزی از این تعاملات نداشته باشد، دچار مشکلات جسمی خواهد شد که بسته به شدت ترسی که تجربه میکند، متفاوت است. برخی از این مشکلات عبارتند از:
- عرق کردن زیاد
- سرخ شدن صورت
- لرزیدن
- تپش قلب
- سرگیجه
- لرزیدن
- حالت تهوع
تبعات هراس اجتماعی در زندگی
این اختلال اجازهی زندگی راحت را به شما نمیدهد. زمان و انرژی روانی زیادی را صرف مدیریت اضطراب خود میکنید و متوجه نمیشوید دیگران چطور به راحتی چنین موقعیتهایی را پشت سر میگذارند. از بیشتر موقعیتهای اجتماعی اجتناب میکنید که ممکن است منجر به ایجاد مشکلات زیر شود:
- افسردگی
- حساسیت نسبت به انتقاد
- دفاع نکردن از حق خود
- مهارتهای اجتماعی پایین
- انزوا و روابط اجتماعی ضعیف
- سوء مصرف مواد مخدر و الکل
- خودکشی یا قصد آن
علل و ریشه اضطراب اجتماعی
مانند هر اختلال روانی دیگر، اضطراب اجتماعی نیز ناشی از عوامل متعدد زیستی و محیطی است. دلایل اصلی ایجاد اختلال هراس اجتماعی شامل موارد زیر است:
عوامل ژنتیکی: اگرچه دقیقا مشخص نیست این اختلال چقدر ناشی از عوامل ژنتیکی و چقدر حاصل یادگیری است، به نظر میرسد اختلال هراس اجتماعی در برخی خانوادهها شیوع بیشتری دارد.
ساختار مغزی: به نظر میرسد یک بخش از مغز به نام آمیگدال در ایجاد این اختلال نقش دارد. افرادی که آمیگدال فعالتری دارند، واکنش شدیدتری به ترس نشان میدهند که میتواند منجر به این اختلال شود.
محیط: اختلال اضطراب اجتماعی میتواند یک رفتار آموخته شده باشد. ممکن است فرد پس از یک تجربهی اجتماعی ناخوشایند این رفتار را آموخته باشد. همچنین به نظر میرسد کودکانی که والدین کنترلگر یا عصبی دارند بیشتر به این اختلال مبتلا میشوند.
علاوه بر این دلایل، وجود عوامل متعددی ریسک ابتلا به اختلال فوبیای اجتماعی را در برخی افراد افزایش میدهد:
سابقهی خانوادگی: اگر والدین، خواهر و یا برادر شما اختلال هراس اجتماعی دارند، شما بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این اختلال هستید.
تجربیات منفی: کودکانی که تجربهی مسخره شدن، زورگویی، طرد شدن، توهین و تحقیر از طرف اطرافیان به خصوص والدین خود را دارند و افرادی که در طول زندگی خود اتفاقات منفی مثل درگیریهای خانوادگی و سوء استفاده را تجربه کردهاند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به اختلال اضطراب اجتماعی هستند.
ویژگیهای ذاتی: کودکان خجالتی، گوشهگیر و آرام در مواجهه با موقعیتهای جدید، به احتمال بیشتر دچار هراس اجتماعی میشوند.
موقعیتهای اجتماعی جدید: نشانههای هراس اجتماعی معمولا در سالهای نوجوانی ظاهر میشوند اما ممکن است این نشانهها بر اثر آشنایی با افراد جدید، سخنرانی در جمع، یا یک ارائهی شغلی مهم نیز برای اولین بار بروز کنند.
داشتن ظاهر یا شرایطی که جلب توجه می کند: مثلا بد شکلی چهره، لکنت زبان یا لرزش اعضای بدن میتواند در برخی افراد منجر به بروز اختلال اضطراب اجتماعی شود.
سخن پایانی
لازم است بدانیم درمان اضطراب اجتماعی آنی نیست و یک راه حل برای همه جواب نمیدهد. روش درمان باید متناسب با نیاز هر بیمار باشد. تراپیست و بیمار باید برای تعیین موثرترین روش با یکدیگر همکاری کنند و به ارزیابی میزان تاثیر روش درمان بپردازند. از آنجایی که واکنش بیمار به درمان متفاوت است، برنامه درمان باید با آزمون و خطا تنظیم شود.
همچنین باید بدانید اضطراب اجتماعی با خجالت کشیدن تفاوت دارد.
شما میتوانید برای درمان اضطراب اجتماعی و یا شناخت بهتر علل اضطراب اجتماعی و علائم اضطراب اجتماعی از طریق مشاوره تلفنی با خانم سپیده شاهمرادی مشاور اضطراب و افسردگی ارتباط برقرار کنید.
سوالات متداول
موثرترین روش برای درمان اضطراب اجتماعی در نوجوانان چیست؟
درمان اضطراب اجتماعی در نوجوانان معمولا شیوع بیشتری دارد. نمیتوان یک روش را به عنوان روش برتر برای درمان این اختلال انتخاب کرد، اما به هر صورت کمک گرفتن از روانشناس، تغییر سبک زندگی و فراهم کردن شرایطی مناسب برای کسب تجربههای جدید و افزایش اعتمادبهنفس در نوجوانان میتواند به درمان این اختلال کمک کند. در صورتی که سطح علائم اضطراب اجتماعی در نوجوان زیاد باشد، لازم است از دارو استفاده شود.
آیا راهی برای پیشگیری از اضطراب اجتماعی وجود دارد؟
قرار گرفتن فرد در موقعیتهای اجتماعی مختلف و کسب اطلاعات در مورد روشهای افزایش اعتمادبهنفس و مقابله با استرس و اضطراب میتواند در جلوگیری از اضطراب اجتماعی و تشدید علائم موثر باشد.
درمان اضطراب اجتماعی در کودکان چگونه است؟
برای درمان اضطراب اجتماعی در کودکان ابتدا باید ریشه این اضطراب را پیدا کنید. این اختلال معمولا در کودکان بین 8 تا 15 سال رخ میدهد و عوامل ژنتیکی، ساختار مغز، محیط زندگی، متفاوت بودن ظاهر و تجربیات منفی کودک بر این شرایط دخیل هستند. برای درمان باید با کودکان صحبت کنید و اجازه دهید او در مورد ترسهایش حرف بزند. راههای تمدد اعصاب، برقراری ارتباط با هم سن و سالان و مثبت اندیشی را به کودک آموزش دهید. به او محبت کنید و رابطه خوبی با کودک خود داشته باشید. در بسیاری از شرایط لازم است برای درمان اضطراب اجتماعی کودک از جلسات مشاوره و حتی داروهای کمکی استفاده کنید.
0